Şan eğitimi almak için bir araştırma yaptığınızda, karşınıza çıkan seçenekler içinde sizin için en doğru seçim nasıl yapılmalıdır?
Çalışmak istediğiniz vokal eğitmenini seçmeden önce mutlaka onunla görüşmeniz gerekir. Bu görüşmelere gittiğinizde belirli bilgi ve fikriniz olmalıdır. Böylece görüştüğünüz şan eğitmenine doğru soruları sorabilir ve cevapları değerlendirebilirsiniz.
Şan eğitiminde farklı metodlar ve teknikler kullanılabilir. Bu nedenle gelişiminizi yakından takip etmelisiniz. Bir kaç ay geçtikten sonra sesinizin sorunlu –ya da zayıf- bölümlerinde bir değişim başlayacaktır. Küçük de olsa bir gelişme görmüyorsanız, bunun birden fazla nedeni olabilir. Gelişmemenizin sebebi sadece eğitmenin becerilerinin eksik olduğunu göstermez, eğitmenin sizin en iyi öğreneceğiniz şekilde anlatmadığı anlamına da gelebilir. Bununla birlikte eğitmeninizin size vereceği bireysel etüdleri de yapmalı ve derslere düzenli gitmelisiniz.
Tabi ki çok erken pes etmemeye de dikkat edin çünkü en iyi eğitmenlerle bile ses aralığında( en kalın ve en ince seslerin artması) , güçte ve kontroldeki gelişmelerin farkedilir hale gelmesi aylar alacaktır. Bazı sesler diğerlerine göre daha inatçı olabilir. Yine de ilk üç ayın sonunda hareketlenmeleri ve değişimi mutlaka farkedersiniz.
Burada önemli bir faktörde, hayatınıza ilk kez girmiş bir eğitimin farklı egzersizleri ve hareketlerine alışmanızın zaman alacağıdır. Bu alışma süreci de gerekli değişikliklerin önünde olacaktır. Yani, önce çalışmanın nasıl yapıldığına alışacağız sonra nasıl daha iyi yapılır, bunu çözeceğiz.
Standardın altındaki derslerden uzak durun, Sesiniz güvenilir ve deneyim sahibi olmayan kişilere emanet edilmeyecek kadar narin bir enstrümandır!
Nelere Dikkat Etmelisiniz ?
Eğitmeniniz sesin fizyolojisi hakkında, doğru nefes tekniğinin ve sesin üretilmesinin mekaniği hakkında bilgi sahibi olması gerekmekte. Bunlar şan eğitmeninin bilmesi gereken en basit bilgilerdir.
Bir egzersizin sebebini merak ettiğinizde, şan eğitmeninizin bu egzersizin amacını tam ve yeterli olarak size anlatabilmesi, bu egzersizin hangi hedefi başarmak için yapıldığını anlatabilmesi gerekir. Eğer eğitmen bunları açıklayamıyorsa ya da yıllar önce kendi derslerinde yaptığı bir egzersiz olduğunu belirtiyorsa mohtemelen bir sesi nasıl eğitmesi konusunda yeterli bilgiye sahip değildir.
Şan eğitmeninizin belirli bir teknik seviyede egzersizleri yapabiliyor olması gerekli. Bu etüdleri size gösterebilecek yeterlilikte olmalı. Bir çok öğrenci eğitmeninden görerek ve duyarak esas hedefi daha iyi anlayabilmekte.
Bir şeyin “iyi duyulduğunu” anlamak için, o kişinin şarkı söyleyebiliyor olmasına gerek olmayabilir. Ancak bir sesi eğitmek için, şarkı söylemenin içeriğindeki fiziğin bilinmesi, en ince detayına kadar neye dikkat edilmesi gerektiği ve problemli alanların nasıl düzeltilmesi gerektiğinin bilinmelidir. Bu nedenle şan eğitmeninin önce “iyi duyması” gereklidir.
Elbette sizi, hem yeterliliği yüksek bir solist hem de şarkı söyleme ve vokal anatomisi konusunda bilgi sahibi yapacak bir eğitmenle çalışmak istersiniz. Bu durumda dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta da, şan eğitmeninizin kendi eğitimidir. Formal bir eğitim ve konservatuvar mezunu olmak kadar önemli diğer bir nokta da, eğitmeninizin uzun bir süre şan çalışmış ve iyi bir vokal tekniği geliştirmiş olmasıdır. Zaman içerisinde yanlış vokal tekniği çalışmaları sebebiyle sesine zarar verip “ses terapisi” için bize ulaşan bir çok öğrencimiz olmuştur.
Bazı eğitmenler, kendi performans tecrübelerinin ve yıllardır profesyonel bir grupta şarkı söylüyor olmanın otomatik olarak onlara, bunu başkalarına öğretebilme uzmanlığı verdiğine inanır.
Esasen bu eğitmenler kendi şarkıcılıklarını yetiştirirken, kendileri için en uygun egzersizleri ve çalışma tekniklerini uygulamışlardır. Bunu ya kendilerinin çalıştığı eğitmenleri onlara vermiştir yada kendileri gerçekte hiç şan eğitimi almayıp kendilerine en iyi gelen yöntemleri kullanarak şarkıcılıklarını oturtmuşlardır. Sonra bu vokal “püf noktalarını” başkalarına öğretirler. Ancak bunlar başka seslere ne kadar yararlıdır? Aynı ses özelliği yok ise zararlı da olabilir. Bu durumun en basit negativitesi; öğrencinin “eğitmeni gibi söylemesine” ve kişisel yolunu bulmakta “özgün” olmamasına neden olmasıdır.
Yetkin ve iyi bir eğitmen, tüm seslerin aynı olmadığını dolayısıyla her ses için “aynı” yaklaşım ve metodların uygulanamayacağını bilir.
Her ses, her beden şahsına münhasır bir enstrümandır! Başka seslerle (örneğin eğitmeni ile), benzer anatomik noktaları olsa da, aynı zamanda “duygusal” bir enstrüman olduğu için yine de öğrenme, algılama ve uygulamada farklılıklar olacaktır.
Stil üzerine çalışmalar:
Çok farklı vokal stilinde ve müzik tarzında şarkı söylemek istiyor olabilirsiniz. Ancak her durumda eğitiminizin başlangıç yıllarında mutlaka iyi bir teknik şan eğitmeni ile çalışmanız çok önemlidir. Sadece stil üzerine çalışmak için teknik çalışmayı atlarsanız, sonraları yanlış oturmuş bazı söyleyişleri değiştirmek ve oluşmuş ses hasarlarını düzeltmek çok zaman alacaktır.
Şarkı söylemek isteyen herkesin, uzun dönem hedeflerinin farklı olmasına karşın bir vokal öğrencisinin, öncelikle düzgün bir teknik geliştirmeye odaklanması zorunludur. Etkin biçimde desteklenmeyen ve kontrol edilmeyen nefes, iyi bir tını, kontrol ve ses aralığı olmadan “sınırlı” bir şarkıcı olunacaktır.
Etkili bir eğitim verebilmek için şan eğitmenini teknik hataları görüp, problemlerin kaynağını tespit edip bunlara pratik çözümler üretebilmesi gereklidir. Teknik problemler üzerinde yetkin olmayan şan eğitmenleri, öğrencilerinin seslerini zedeleyebilirler ve düzeltebilecek çözümler üretemeyebilirler.
Bu durumun en hafif sonucu, sizin istediğiniz hedefe zamanında ulaşamamanıza sebep olacak olmasıdır. Örnek olarak, bir öğrenci kalın tonlardan ince tonlara geçerken sorun yaşayabilir. Bu çok karşılaşılan bir durumdur. Eğitmen bunun neden olduğunu, bu hakimiyet eksikliğinin neden kaynaklandığını anlatıp bunu hangi egzersizlerle çözebileceğini göstermesi, böylece öğrencinin vokal özgürlüğe ulaşmasını sağlaması gerekir. Çünkü bu durumda zorlamak sadece sese zarar verecektir. Ya da öğrenci sürekli tizlerden (ince seslerden) kaçacaktır.
